77 lat temu (14 czerwca 1940 r) do obozu Auschwitz wyruszył pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Byli to głównie skazańcy z południa Polski, wśród nich ok. 130 mieszkańców m.n z Sanoka, Jarosławia i Przemyśla. Jak mówi historyk Krzysztof Kaczmarski część z nich była związana z konspiracją niepodległościową, część została złapana przez Niemców gdy przedzierali się na Węgry, aby stamtąd dostać się do Francji do tworzonej tam Armii Polskiej.

Formalnie pierwszym polskim więźniem politycznym w Auschwitz był pochodzący z Sanoka 15 letni wówczas Stanisław Ryniak - zatrzymany podczas obławy Gestapo na młodych konspiratorów w Jarosławiu. W obozie dostał nr 31. Niższe numery mieli tylko niemieccy więźniowie kryminalni, którzy pełnili funkcje blokowych i kapo. Stanisław Ryniak przeżył obóz i wojnę  podobnie jak - według różnych szacunków  od 100 do 300 polskich więźniów z pierwszego transportu do Auschwitz.

Z okazji przypadającego dzisiaj Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady, w Jarosławiu zostanie odsłonięta tablica ku czci  więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. Uroczystości rocznicowe w południe rozpoczną się także w  Rzeszowie.